Historia szkoły

Historia szkoły sięga przeszło 70 lat. Wywodzi się z prywatnego Gimnazjum im. Izabeli Adamskiej przekształconego w 1937 r. w Gimnazjum Państwowe.

Nauka w Liceum rozpoczęła się 19 października 1944 roku. W okresie okupacji rembertowscy nauczyciele, narażając życie, prowadzili tajne nauczanie. W czerwcu 1945 roku opuszczają szkołę pierwsi absolwenci – wśród nich znaleźli się harcerze z Szarych Szeregów, partyzanci i ludzie konspiracji, młodzież z tajnych kompletów nauczania.

W roku szkolnym 1944/45 szkoła otrzymała zaszczytne imię Tadeusza Kościuszki oraz numer 51.

Rok 1962 zapisał się w historii szkoły ważnym wydarzeniem – otrzymała ona sztandar. „Nauka – cel nasz, przyjaźń – nasze godło” -” to dewiza ze sztandaru szkoły, chociaż trudna do urzeczywistnienia, to nadal aktualna.

Wkrótce potem powstała inicjatywa zorganizowania obchodów związanych z imieniem patrona szkoły Tadeusza Kościuszki. Za dzień Święta Szkoły uznano 24 marca – datę przysięgi, którą złożył narodowi polskiemu na rynku w Krakowie Tadeusz Kościuszko.

Nic, co związane z Kościuszką, nie jest nam obce. Nasza młodzież bierze udział w Sympozjach Kościuszkowskich w Maciejowicach i organizuje podobne sympozja na terenie szkoły. Odbywają się także debaty o naszym patronie.

Od wielu lat w LI LO odbywają się spotkania z weteranami II Wojny Światowej i żołnierzami Armii Krajowej.

W powojennej Polsce tysiącem nowo-wybudowanych szkół zamierzano uczcić rocznicę 1000-lecia istnienia państwa Polskiego i chrztu Polski – „1000 szkół na 1000-lecie”. Milenium wypadało w 1966 roku, a nowy gmach oddano rok później, przy ulicy Kadrowej.

W roku szkolnym 1979/80 powołano zespół szkół nr 2, w którym znalazły miejsce LI liceum oraz Studium Nauczycielskie oraz przedszkole ćwiczeń. W 1980 roku w Studium Nauczycielskim powstają nowe kierunki. Odbyło się to jednak kosztem reorganizacji liceum – pozostało tylko po jednej klasie na każdym poziomie. Na początku lat 90, po likwidacji Studium Nauczycielskiego nastąpiły zmiany w organizacji szkoły. Szkoła radykalnie zmieniła oblicze, zgodnie z wymogami współczesności wprowadzono nauczanie informatyki oraz języków obcych w rozszerzonym zakresie – pod patronatem Akademii Obrony Narodowej…

LI Liceum Ogólnokształcące im. T. Kościuszki jest nowoczesną szkołą zapewniającą wysoki poziom nauczania w atmosferze bezpieczeństwa i przyjaźni. Kadra nauczająca w naszej szkole to bardzo dobrzy nauczyciele.

Patron szkoły

Kalendarium:

4.02.1746 – we wsi Mereczowszczyzna, majątku Siechnowicze urodził się Andrzej Tadeusz Bonawentura Kościuszko.

1765-1769 – nauka Kościuszki w Szkole Rycerskiej w Warszawie

1769-1774 – edukacja wojskowa we Francji

1776-1783 – pobyt w USA i udział w wojnie o niepodległość

1792 – udział w wojnie z Rosją w obronie Konstytucji 3-go maja

1794 – Tadeusz Kościuszko Naczelnikiem I Powstania Narodowego

1806 – Kościuszko odmawia współpracy z Napoleonem

1815-1817 – pobyt w Szwajcarii

15 październik 1817 – śmierć Tadeusza Kościuszki

1819 – przywiezienie prochów Kościuszki na Wawel do Krakowa

1927 – Serce Kościuszki spoczywa na Zamku Królewskim w Warszawie

Młodość i nauka Tadeusza KościuszkiAndrzej Tadeusz Bonawentura Kościuszko urodził się 4 lutego 1746 roku we wsi Mereczowszczyzna w majątku Siechnowicze, jako najmłodsze dziecko Ludwika i Tekli Kościuszków. Dawny majątek Kościuszków znajduje się obecnie na terenie Republiki Białorusi. W latach 2004-2005 został odrestaurowany dzięki pomocy finansowej rządu amerykańskiego. W połowie lat 50 rozpoczął Tadeusz naukę w Kolegium Ojców Pijarów w Lubieszowie. Po śmierci ojca w 1758 roku musiał przerwać edukację ze względu na brak pieniędzy. Następne kilka lat kształcił się samodzielnie. Zorganizowaną naukę ponowił w 1765 roku. Dzięki wstawiennictwu hetmana Józefa Sosnowskiego, w grudniu tego roku, został przyjęty do nowo utworzonej przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego Szkoły Rycerskiej zwanej inaczej Korpusem Kadetów. Był wyróżniającym się uczniem. Po dwóch latach otrzymał stopień chorążego podbrygadiera oraz został instruktorem kadetów. Uczęszczał również na dodatkowe zajęcia matematyki, rysunku, taktyki wojennej i geometrii, która była jego ulubionym przedmiotem. Jako prymus został skierowany na studia do Francji. W czasie pięcioletniego pobytu (1769-1774) uczył się architektury cywilnej i wojskowej a także rysunku i malarstwa. Uczęszczał na dodatkowe kursy do nauczycieli z francuskich akademii wojskowych, gdyż jako cudzoziemiec nie mógł studiować oficjalnie. Samodzielnie zgłębiał ponadto, dzieła teoretyków artylerii, poznając zasady użycia tej broni. Ukoronowaniem jego studiów nad teorią wojskowości była napisana pod koniec życia, na potrzeby władz amerykańskich praca „Taktyka artylerii konnej”. Ukazała się ona w Nowym Yorku i Londynie w 1809 roku

Życie rodzinne i osobiste Tadeusza Kościuszki.Andrzej Tadeusz Bonawentura Kościuszko wywodził się ze szlachty ruskiej. Jego przodek Konstanty Fedorowicz (tyle co syn Fiodora ) podpisywał się nazwiskiem Siechnowicki od rodowego majątku Siechnowicze, który w 1509 roku otrzymał od króla Zygmunta Starego za zasługi wojenne. Nazwisko Kościuszko pochodzi od zdrobnienia imienia Konstanty. Kostia, Kostiuszka! Tak wołała protoplastę rodu jego matka. Ojciec naszego bohatera narodowego Ludwik Tadeusz był miecznikiem brzeskim, był to honorowy urząd ziemski, wywodzący się jeszcze ze średniowiecza. Ponadto był Pułkownikiem Buławy Polnej Litewskiej. Cały ród pieczętował się herbem ”Roch tertio” W 1740 roku Ludwik Tadeusz poślubił Teklę z Ratomskich. Mieli czworo dzieci urodzonych w okresie sześciu lat (1741-1746). Byli to kolejno: Anna, Józef, Katarzyna i najmłodszy Andrzej Tadeusz . Politycznie, ród Kościuszków, był związany z Hetmanem Polnym Litewskim Józefem Sosnowskim a pośrednio również z Czartoryskimi. Kiedy Kościuszko miał 12 lat zmarł jego ojciec. Kiedy miał lat 16 za mąż wyszły siostry, starsza Anna i młodsza Katarzyna. Anna była jego ukochaną siostrą a szwagier Piotr Estko, pomagał mu finansowo i okresowo zarządzał majątkiem kiedy Kościuszko jeździł po świecie. Przez całe życie Tadeusz uważał, że jego matka (zm. 1768r.) większą miłością darzyła jego brata Józefa. Przyszły Naczelnik Insurekcji w młodości nie miał zbyt wielu przyjaciół. Najważniejszym z nich był kadet Szkoły Rycerskiej Józef Orłowski, z którym Kościuszko studiował we Francji. Po powrocie ze studiów skłócony z bratem, mieszkał u sióstr. Wiele czasu spędzał u stryjecznego brata ojca, byłego konfederata barskiego, Niepomucena Kościuszki. Na połowę lat 70 przypadł największy romans naszego bohatera. Dojeżdżał ze Sławinka do Sosnowic, gdzie był nauczycielem historii, rysunku i matematyki, Ludwiki Sosnowskiej, córki hetmana Józefa Sosnowskiego. Jego zaloty zostały odrzucone. Hetman miał powiedzieć: ’’Synogarlice nie dla wróbli a córki magnackie nie dla młodych szlachetków”. Zdesperowany Kościuszko próbował nawet porwać Ludwikę, podobno za jej zgodą. Porwanie zakończyło się fiaskiem, a młody Tadeusz musiał uciekać za granicę przed gniewem hetmana. W czasie pobytu w Stanach Zjednoczonych przyjaźnił się ze swoim dowódcą gen. Horatio Gatesem oraz późniejszym prezydentem USA Thomasem Jeffersonem . W roku 1789 zaloty Kościuszki zostały ponownie odrzucone. Małżeństwu z 18 letnią Teklą Żurowską sprzeciwił się jej ojciec, rzekomo ze zbyt dużej różnicy wieku, faktycznie ze złej sytuacji majątkowej Kościuszki. Zawody miłosne spowodowały ze przez całe życie Kościuszko był kawalerem i żył w samotności.

Tadeusz Kościuszko jako „gospodarz”, opiekun chłopów i mieszczanPrzywódca pierwszego powstania narodowego nieprzypadkowo widoczny jest na licznych reprodukcjach w chłopskiej sukmanie. Los niższych warstw społecznych był mu szczególnie drogi, co udowodnił przez całe życie działalnością na rzecz chłopów i mieszczan. W sprawach majątkowych nasz bohater był zupełnym zaprzeczeniem szlachcica swojej epoki. Nie interesował go stan posiadania ani gromadzenie bogactw, żył raczej w ubóstwie. Kiedy zmarł ojciec Tadeusza, Ludwik, rodzina popadła w kłopoty finansowe. W czasie nauki Kościuszki w Szkole Rycerskiej finansowego wsparcia udzielał mu szwagier Piotr Estko. Podczas studiów we Francji cierpiał biedę, często jadał w przytułkach dla ubogich. Kiedy umarła matka Tekla Kościuszkowa (1768 roku) majątkiem rodu liczącym 2 dwory oraz 31 rodzin chłopskich zarządzał brat Tadeusza Józef, który skąpił grosza młodszemu bratu. Z tego powodu dochodziło do sporów miedzy braćmi, które rozstrzygał stryjeczny brat ojca Nepomucen Kościuszko. Zarządzał on częścią majątku należącą do patrona naszej szkoły i wypłacał mu ekwiwalent finansowy. W czasie pobytu w Stanach Zjednoczonych (1776-1783) utrzymywał się z żołdu przyznanego przez Kongres, wynoszącego najpierw 50 później 60 dolarów tygodniowo. Cały żołd w kwocie 12 tys. dolarów wpłacono mu pod koniec służby w armii amerykańskiej w 1783 roku. Z takim zastrzykiem gotówki wrócił do Polski. Osiadł w Siechnowiczach. Tutaj obniżył pańszczyznę o połowę swoim chłopom, co odbiło się na kondycji finansowej majątku, który popadł w długi. Próbował w ten sposób realizować swoje postępowe poglądy społeczne, które utrwaliły się podczas pobytu we Francji pod wpływem studiowania dzieł encyklopedystów Jeana Jacoba Rousseau i Woltaire’a. W liście do swojego przyjaciela, posła na sejm czteroletni, Michała Zaleskiego, napisał że poddaństwo chłopów jest głównym złem w Rzeczypospolitej. Jego republikańskie i demokratyczne poglądy ujawniły się w czasie przygotowań do powstania. W połowie września 1793 roku podczas tajnej narady z dowódcą Dywizji Małopolskiej gen. Józefem Wodzickim wypowiedział słynne słowa „Za samą szlachtę bić się nie będę, chcę wolności całego narodu i dla niej wystawię tylko me życie” Trzeba było wielkiej odwagi, aby wypowiedzieć słowa, które o ponad 100 lat wyprzedzały epokę. Po słynnym zwycięstwie racławickim Naczelnik przywdział chłopską sukmanę, a bohatera bitwy Wojciecha Bartosa wyniósł do nazwiska Bartosz Głowacki i awansował na stopień oficerski. Aby przyciągnąć chłopów do powstania, 7 maja 1794 roku, w obozie pod Połańcem wydał Kościuszko słynny Uniwersał. Dawał on chłopom wolność osobistą i gwarantował nieusuwalność z ziemi. Uczestników powstania zwalniał z pańszczyzny, natomiast pozostałym zmniejszał jej wymiar od jednej trzeciej do połowy. Zapowiadał też kary dla dziedziców, którzy utrudniali chłopom udział w powstaniu. Uniwersał Połaniecki był najbardziej postępową próbą rozwiązania sprawy chłopskiej w ówczesnej Europie. Jego realizacja miała jednak charakter ograniczony i nie przyniosła oczekiwanych efektów, głównie za sprawą niechęci szlachty. W trakcie powstania Kościuszko pozostawał neutralny wobec dwóch przeciwnych sobie orientacji społeczno-politycznych. Uważał, że Jakobińska metoda karania śmiercią Targowiczan i innych zdrajców ojczyzny doprowadzi do podziałów i osłabi jedność ruchu powstańczego. Jako przywódca Rady Najwyższej Narodowej -powstańczego rządu odsunął od władzy osoby odpowiedzialne za wieszanie zdrajców. W czasie oblężenia Warszawy przez wojska rosyjsko-pruskie (27 lipiec –6 wrzesień 1794r.) był autentycznym przywódcą mieszczan. Na jego apel każdego dnia stawiało się na szańcach ponad 1,5 tys. plebejskich ochotników. Utworzono też pułk jazdy konnej złożony z warszawskich Żydów, dowodzony przez pułkownika Berka Joselewicza. Po upadku Insurekcji i pobycie w niewoli rosyjskiej poglądy społeczne Kościuszki uległy radykalizacji. W 1799r. związał się, z działającym w kraju, tajnym Stowarzyszeniem Republikanów Polskich. Utrzymywał także kontakty z opozycją anty napoleońską we Francji, działającą w środowisku dawnych Jakobinów . Pod koniec życia, 2 kwietnia 1817r., podpisał akt zwalniający z poddaństwa i uwłaszczający chłopów w jego rodzinnych Siechnowiczach. W ten sposób wprowadził w czyn pogląd któremu był wierny przez cale życie „że wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi…”.

Tadeusz Kościuszko jako żołnierz i przywódca walki o niepodległośćKariera wojskowa Tadeusza Kościuszki rozpoczęła 20 grudnia 1767r., kiedy otrzymał stopień chorążego podbrygadiera i został instruktorem Szkoły Rycerskiej, do której wstąpił dwa lata wcześniej. Dwa lata później awansował do stopnia kapitana podbrygadiera. Jako prymus Korpusu Kadetów został wytypowany przez jego komendanta Adama Kazimierza Czartoryskiego na studia we Francji .W ciągu pięcioletniego pobytu kształcił się na dodatkowych kursach artylerii, architektury wojskowej oraz cywilnej. W czasie kolejnego pobytu we Francji nawiązał kontakt z pisarzem organizującym werbunek do armii zbuntowanych kolonii amerykańskich. W 1776 roku Kościuszko przybył do Stanów Zjednoczonych. Z upoważnienia Kongresu objął funkcję inżyniera armii amerykańskiej w stopniu pułkownika. W czasie wojny z Anglią fortyfikował Filadelfię, Wzgórze Bemisa koło Saratogi oraz West Point, najsłynniejszą na świecie akademię wojskową. Zaprojektował także płaskodenne łodzie, dzięki którym było można szybko przemieszczać się przez rzeki. W czasie prac fortyfikacyjnych w 1781 roku został lekko ranny, a już po zakończeniu działań wojennych zachorował na febrę , której skutki odczuwał przez całe życie. Za zasługi bojowe w 1783 roku otrzymał stopień gen. brygady. Został też przyjęty do Towarzystwa Cyncynatów, skupiającego weteranów wojny o niepodległość USA. W 1784 roku wrócił do Polski. Jego stopień wojskowy nie był uznawany. Dopiero w październiku 1789r otrzymał awans na generała armii koronnej, powiększonej decyzją Sejmu Czteroletniego. Powierzono mu dowództwo Dywizji Wielkopolskiej z siedzibą we Włocławku. Po dwuletniej służbie został przeniesiony na stanowisko dowódcze w Dywizji Kijowsko- Bracławskiej. W czasie wojny w obronie Konstytucji 3-ego maja kierował oddziałem wydzielonym tej dywizji złożonym z trzech batalionów piechoty i 20 szwadronów jazdy. Przyczynił się do zwycięstwa nad Rosjanami w bitwie pod Zieleńcami (18 czerwca 1792 roku). Za zasługi w tej bitwie został odznaczony orderem Virtuti Militari. Następnie broniąc linii Bugu stoczył bitwę odwrotową pod Dubienką. Posiadając 5 tyś piechoty i 22 działa odparł pięciokrotnie liczniejsze oddziały rosyjskie. Po przystąpieniu króla do Targowicy, złożył dymisję datowaną na 30 lipca 1792r. Następnie udał się na emigrację, gdzie przebywała większość twórców Konstytucji 3Maja. Zatwierdzenie przez Sejm Grodzieński drugiego rozbioru ( 1793r. ) oraz jego decyzja o redukcji armii do 15 tys., skłoniły przywódców emigracyjnych ( Hugo Kołłątaj, Ignacy Potocki ) do zorganizowania powstania przeciw Rosji. Na wodza powstania wytypowali Tadeusza Kościuszkę, który po krótkim pobycie we Francji przybył do Lipska i zaangażował się w przygotowania powstańcze.

Nawiązano kontakt z przywódcami spisku na ziemiach polskich ( gen. Andrzej Działyński, bankier Andrzej Kapostas ). Kościuszko przybył do kraju ale po kilku tajnych naradach w Krakowie zadecydował o odroczeniu terminu wybuchu powstania, uznając stan przygotowań za niewystarczający. Początek działań zbrojnych wyznaczył na lato 1794. Jednak po spotkaniu z emisariuszem spiskowców Tomaszem Maruszewskim zdecydował się przyspieszyć powstanie. Chciał w ten sposób zapobiec całkowitemu rozkładowi armii redukowanej przez rządzących targowiczan. Członek spisku gen. Antoni Madaliński odmówił wykonania rozkazu rozwiązania brygady kawalerii i na czele swojej jednostki wyruszył do Krakowa. W celu rozbrojenia zbuntowanych żołnierzy z Krakowa wyruszył garnizon rosyjski. Wymarsz Rosjan umożliwił Kościuszce przybycie do miasta nocą 23 marca 1794r. Nazajutrz złożył przysięgę na rynku krakowskim. Proklamował początek Insurekcji, powstania narodowego „O całość, wolność i niepodległość Rzeczpospolitej”. Przyjął tytuł Najwyższego Naczelnika Siły Zbrojnej Narodowej i objął władze dyktatorską. Sukces powstaniu chciał naczelnik zapewnić przy pomocy armii złożonej z trzech jednostek organizacyjnych: wojsk regularnych, milicji złożonej z nadwyżek rekruta oraz pospolitego ruszenia wszystkich mężczyzn zdolnych do noszenia broni. Według szacunków siły powstańcze w Koronie i na Litwie wynosiły około 30 tys. żołnierzy. Natomiast jednostki rosyjskie liczyły około 50 tys. Pierwszego kwietnia Kościuszko wraz ze swoimi oddziałami ruszył w kierunku Warszawy aby nadać powstaniu charakter ogólnopolski. Dysponował 6 tysiącami żołnierzy oraz 12 działami. 4 kwietnia natknął się na w miejscowości Racławice na wydzielony oddział rosyjski gen. Aleksandra Tormasowa (3 tys. Ludzi, 12 dział). Bitwa zakończyła się sukcesem powstańców, o którym zadecydował atak chłopskich kosynierów na rosyjskie armaty. Racławicka Wiktoria miała ogromne znaczenie moralne, pozwoliła Polakom uwierzyć w możliwość pokonania Rosjan. Po bitwie Kościuszko rozłożył się obozem warownym pod Bosutowem. Zrezygnował z marszu na Warszawę, gdyż droga była zablokowana przez wojska rosyjskie gen. Iwana Denisowa. Kiedy Naczelnik szkolił i rozbudowywał swoją armię, Insurekcja objęła Warszawę (17-18 kwietnia), Wilno (24 kwietnia) oraz Lubelszczyznę. Po oswobodzeniu stolicy i ucieczce rosyjskiego ambasadora, powstanie stało się ruchem ogólnonarodowym. Na początku roku 1794 Naczelnik przesunął swoje siły w dół Wisły. W Obozie pod Połańcem, wydał słynny Uniwersał, mający zachęcić chłopów do masowego udziały w powstaniu (7 maj 1794 r.). Głównym celem Kościuszki był nadal marsz w kierunku Warszawy. Dlatego zdecydował się zaatakować siły Denisowa, któremu z pomocą przyszli Prusacy. Bitwa rozegrała się pod miejscowością Szczekociny koło Częstochowy 6 czerwca 1794 roku. Zakończyła się sukcesem rosyjsko-pruskiej armii (24 tys. Żołnierzy), której powstańcy przeciwstawili sił o połowę mniejsze. Kościuszko przeżył chwilowe załamanie i próbował nawet popełnić samobójstwo. Szybko jednak się otrząsnął i ruszył do Warszawy, którą postanowił bronić przed zbliżającymi się wojskami rosyjskimi i pruskimi, liczącymi ponad 40 tys. żołnierzy. Sam dysponował 23 tys. wojska regularnego oraz 18 tys. milicją miejską. Obrona miasta była możliwa dzięki temu, że Warszawa nie była oblężona od wschodu, można było więc dowozić żywność z prawego brzegu Wisły. Ufortyfikowane przez Kościuszkę miasto odparło wiele szturmów wroga prowadzonych miedzy 27 lipca a 28 sierpnia. Wybuch powstania w Wielkopolsce w sierpniu 1794 roku skłonił Prusaków i Rosjan do odwrotu. 6 września stolica była wolna. Sytuacja była nadal trudna. Już w sierpniu załamało się powstanie na Litwie a we wrześniu na teren walk wkroczyła nowa armia rosyjska dowodzona przez gen. Aleksandra Suworowa. Kościuszko usiłował nie dopuścić do połączenia się gen. Suworowa z korpusem gen. Iwana Fersena operującym nad Pilicą. W tym celu dysponując 7 tys. żołnierzy zaatakował 12 tys. Armię Fersena. Do bitwy doszło 10 października 1794 roku pod Maciejowicami na południowy wschód od Warszawy. Zakończyła się ona klęską Polaków a ranny Kościuszko, pojmany przez Kozaków trafił do niewoli rosyjskiej. Zastąpił go Tomasz Wawrzecki, który jednak nie miał takiego autorytetu, ani umiejętności wojskowych jak Kościuszko. Pozbawione właściwego przywództwa powstanie upadło ostatecznie w początkach listopada 1794 r. Rok później nastąpił ostatni rozbiór Polski i Rzeczpospolita znikła z mapy Europy.

Tadeusz Kościuszko przebywał w niewoli do 1796 roku kiedy został zwolniony przez cara Pawła I. W zamian za amnestię dla swoich żołnierzy zgodził się na złożenie przysięgi lojalności wobec rosyjskiego monarchy. Opuścił twierdze Pietropawłowską w grudniu 1796r. Udał się do Stanów Zjednoczonych, następnie krótko przebywał we Francji. W 1798 roku wypowiedział „lojalkę” rosyjskiemu carowi. Odmówił także objęcia dowództwa nad sformowanymi właśnie legionami polskimi we Włoszech. Obiecał zmienić zdanie dopiero wówczas kiedy legiony wkroczą na ziemie polskie. Wynikało to z negatywnego stosunku Kościuszki do Napoleona. Uważał ze Cesarz Francuzów chce jedynie Polaków wykorzystać do realizacji swoich mocarstwowych planów. Jednak utrzymywał kontakty z żołnierzami i oficerami legionowymi. Starał się im pomagać jak tylko mógł. W broszurze „Czy Polacy mogą wybić się na niepodległość”, spisanej (Paryż 1800r.) przez osobistego sekretarza Józefa Pawlikowskiego były Naczelnik Insurekcji postulował zorganizowanie powstania w oparciu o lud, mieszczan i chłopów .Tylko w ten sposób jego zdaniem Polacy mogli odzyskać własne państwo. Kiedy Napoleon próbował wykorzystać autorytet Kościuszki przy tworzeniu Księstwa Warszawskiego, ten w zamian za współpracę zażądał granic przedrozbiorowych dla przyszłego państwa polskiego, wyzwolenia chłopów oraz wprowadzenia ustroju wzorowego na angielskim. W przeciwieństwie do Napoleona Kościuszko chętnie kontaktował się z carem Rosji Aleksandrem I, którego cenił za przychylny stosunek do Polaków, liberalizm i wykształcenie. W ostatnich latach życia jego działalność niepodległościowa ustała. Spędził je w szwajcarskiej Solurze, gdzie wynajmował pokój u niejakiego Franciszka Ksawerego Zeltnera ( 1815-1817 ). Zmarł 15 października 1817r.

Warto zajrzeć:

1. Kopczewski J. S., Wódz kosynierów Tadeusz Kościuszko, Warszawa 1985
2. Nawrot D., Tadeusz Kościuszko. Polski i amerykański bohater, Kraków 2017
3. Ordon L., Spory o Tadeusza Kościuszkę w polskiej historiografii i literaturze w latach 1792 – 2016, Warszawa 2017
4. Powstanie kościuszkowskie 1794 : Dzieje militarne, pod red. Tadeusza Rawskiego, Warszawa 1994
5. Strożynski A., Kościuszko. Książę chłopów, Warszawa 2011
6. Szyndler B., Tadeusz Kościuszko 1746 – 1817, Warszawa 1991
7. Wesołowski J., Kościuszko. Bohater dwóch kontynentów, Kraków 2017
8. Wojtasik J., Zahorski A., Powstanie Kościuszkowskie 1794. Z dziejów polityczno – społecznych, Warszawa 1997
9. Zahorski A., Naczelnik w sukmanie, Kraków 1990

Ślubowanie